Mebin dostê şîporan
Û nejî hevalên wan koran
Ticar nêzîk mebin ji wan erzanan
Harin ew wek segên nav malan
Û tehlûkene wek maran
Heve mirovan dikin ji sibê ta hêvaran
Dema tu nêzîk dibî ji axe û begên wan
Bênamûs ew gelî xwûşk û biran
Û xwefiroşin bi euro û dolaran
Kê bi diya wan re xewkirin ciyê qedir û rêzan!!
Û jibo peran ew dikin karê sextekaran
Şîpor nabin mêr û jejî têr ger tu bi wan dî qintaran.
17 – 09 – 2022
++++++++++++++
Şîpor: Horn, بوق
Tev silav û rêz ji we ra, bira Beyar can
Silef û berî her tiştî, ez țe spas diķim ķu țe hozandim (teached me) wûteyeķ nû “Şîpor”, ķu min berê “zurne, zembûr” bi kar dihanî, lê nuha “şîpor” jî kete ferheng a min a jiyanî, spas.
Bi neyrîn (nêrîn) min, asas* û bingeh a çand a “şîportî”yê di beşeķî xwe da li ser raman û bawertî ya çand a “koletiyê” hatiye ava ķirin. Weķî mîneķ:
Gava pê-xapîner (pêxember) yî gelî mîzlimanan û bi rê ya pereyan deng û dilî hineķ kesan dikirî, û ew kirîn di ayîn a xwe da bi namî (quran) bi cih ķir li bin
( we el-mûeleftî qilûbûhom )
Wergerandin a wê bi zimanî kurdî dihê (țê) bi wate û mehne ya
( û yên dilên wan ķedîķirî )
Yanê çawa mal û gundên Kurdan ji mêj va û ji berê va di nav pelgên dîroķê da, dewar û heywan dihatin ĶEDÎĶIRIN, wesan jî mihemedî îslamê dilî kesên cih bilind û berz di civatê da, yên bi mihemed înan nediķirin, ra-dibû bi pereyan dilî wan dikirî û ķedî diķir.
Û piştî dil ķedîķirinê, ewna dibûn ŞÎPOR ji mihemed ra.
Û tiştî herî pîs û gemar tijî şerm û fedî, gava ew yeķ (dil ķedîķirin bi mal û milķ û peran) bû perçeķ ji ayîn (legitimacy) a îslamê, û di quranê da jî hate nivîsandin, û bi dirêjî ya 1400 salî ew mîzlimanên ķu mihemed ji xwe ra rêber didihîtin, ewna jî bi karî “dil ķedîķirinê” ra-dibûn.
Bimihîne bi xweş-barî
—————-
P. S.
*asas: wûteyeķ ne erebî ye mîna ķu me bawer diķir, lê berî vê bi demaķê ew şor û gotin dihît (dît) di nav ferhang a zimanî Xîtî (Hitti) da.
ew mîneḳ a min dabû ber-nîşanê (asas) di zimanî Xîtî (the Hitti) da, li girêdanḳ a jêrî hûn diḳanin bibihînin:
https://thevore.com/hittite/
Li bin nivîs a ( as ) bi wate û mehne ya (NIH: rû-nih, nîştandin, rû-nîştin, to sit/inglizî, asseoire/fransî), ew di kurdî da hatiye du-barandin (as-as), ḳu peyvesaze (philologist) pê ra dibeyin dudonasî (tautology), weḳî:
dudo … ji peyv a (du) hatiye
wîtewît … ji peyv a wît hatiye
giregir … ji peyv a gir hatiye
qîreqîr … ji peyv a qîr hatiye
Û li ser vê pîvanê jî ew peyv a ( asas ) ji peyv a ( as ) hatiye:
Û bi vî rengî, ez dûr nabihînim paş-koḳ a peyv a ASO (the horizon) ya kurdî, ḳu ew bi xwe jî girê-dayî be tev koḳ a ( AS ) ya Xîtî, û wesan jî nîşanê dide ḳu
ASO: ew cih û warê ḳu asman /ezman li ser rûyê erdê/erzê hatiye nîştandin/rû-niştandin